Wijzigingsdatum 06-12-2021 | 17:57

Nadat de zwangere is voorgelicht, zorgt de verloskundig zorgverlener voor bloedafname. Het laboratorium screent op hepatitis B, hiv, syfilis (lues), en bepaalt de aan- of afwezigheid van het Rhesus(D)-en Rhesus (c)-antigeen (respectievelijk RhD en Rhc), irregulaire erytrocyten antistoffen (IEA Irregulaire erytrocytenantistoffen (Irregulaire erytrocytenantistoffen )) en de ABO-bloedgroep.

Stappenplan

Eerste consult

 

actie VKZ Verloskundig Zorgverlener (Verloskundig Zorgverlener )

.

Planning

  • Plan eerste consult vóór een zwangerschapsduur van 13 weken (<13+0).
  • Er is geen ondergrens (in weken) voor het eerste bloedonderzoek. Te late bloedafname vertraagt tijdig gevolg geven aan afwijkende uitslagen.  ‘Opmerkingen bij het eerste bloedonderzoek’.

..

Voorlichting en instructie zwangere

  • Overhandig folder 'Zwanger!'
  • Bespreek: 
    - reden bloedonderzoek; 
    - inhoud screening: hepatitis B, hiv, syfilis, ABO-bloedgroep, aanwezigheid van RhD- en Rhc-antigeen, en IEA Irregulaire erytrocytenantistoffen (Irregulaire erytrocytenantistoffen ); 
    - registratie van gegevens in Praeventis Landelijk elektronisch informatiesysteem dat door RIVM-DVP (voorheen RIVM-RCP/IOD) in 2005 in gebruik is genomen voor de registratie van gegevens van PSIE, NHS en&nbsp;RVPRijksvaccinatieprogramma. Praemis is het bijbehorende management informatie systeem. (Landelijk elektronisch informatiesysteem dat door RIVM-DVP (voorheen RIVM-RCP/IOD) in 2005 in gebruik is genomen voor de registratie van gegevens van PSIE, NHS en&nbsp;RVPRijksvaccinatieprogramma. Praemis is het bijbehorende management informatie systeem. ) bij deelname bloedonderzoek. Verwijs naar folder Zwanger! voor meer informatie. 
  • De VKZ overtuigt zich er van dat de informatie goed is begrepen.

    Hier leest u meer over de juridische achtergronden van het geven van informatie, het krijgen van toestemming en de registratie van gegevens. 

...

Bloedafname en aanvraagformulier

  • Draag zorg voor bloedafname. Zie ook Bloed verzenden met PostNL. 
  • Vermeld op aanvraagformulier: 
    - meisjesnaam, adres van zwangere; 
    - BSN Burger Service Nummer (Burger Service Nummer) van zwangere; 
    - à terme datum; 
    - naam, code en directe telefoonnummer aanvragend VKZ.

RIVM-DVP Dienst Vaccinvoorziening &amp; Preventieprogramma’s van het&nbsp;Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Dienst Vaccinvoorziening &amp; Preventieprogramma’s van het&nbsp;Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu ) rappelleert:

  • op à terme datum: bij RhD-neg, Rhc-neg en HBsAg-pos.

....

Registratie voor RIVM-DVP

Als zwangere bekend is met dragerschap HBsAg of hiv-infectie:

RIVM-DVP rappelleert op bekend dragerschap HBsAg en hiv-infectie.

 

Bij weigering deelname of registratie PSIE

 

actie VKZ

.

Indien zwangere geen toestemming geeft voor een of meerdere onderdelen van de screening:

  • vraag naar waarom: misverstand?
  • noteer motivatie in dossier.

..
 

Registratie bij weigering deelname

Gebruik het 'PSIE formulier weigering of anonimiseren'  voor het doorgeven van weigering aan RIVM-DVP binnen 1 week van:

  • het gehele PSIE Bevolkingsonderzoek Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (Bevolkingsonderzoek Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie )-onderzoek, vervolgonderzoek óf vervolgacties bij een afwijkende uitslag van het eerste bloedonderzoek:
    • vermeld meisjesnaam, BSN, postcode en geboortedatum plus de reden van weigeren;
    • als zwangere gegevensdoorgifte weigert: meld anoniem plus reden van weigeren deelname;
  • onderdeel PSIE-programma (bijv. hiv-screening). Vermeld op labaanvraagformulier voor betreffende onderdeel 'geweigerd'. RIVM-DVP ontvangt de melding van weigering via het laboratorium.

Verzoek om anonimiseren

Indien de zwangere registratie van persoonsgegevens weigert:

  • vermeld op labaanvraagformulier 'weigering registratie';
  • meld dit ook via het 'PSIE formulier weigering of anonimiseren'.
  • RIVM-DVP vervangt (na afronding van de screening en alle eventuele vervolgacties) de NAW-gegevens Naam – adres – woonplaats – gegevens (Naam – adres – woonplaats – gegevens ) door 'weigering registratie'en de geboortedatum door 1-1-geboortejaar. 

 

Bericht van het laboratorium

 

actie VKZ

 

Beoordeel uitslag op volledigheid en afwijkingen. Telefonische uitslag is voorlopig, de schriftelijke is definitief.

Geen afwijkende uitslagen:

  • bewaar uitslagen in dossier zwangere.

Afwijkende uitslag(en):

 

Voor advies en informatie kan een beroep worden gedaan op: 
- de arts-microbioloog, klinisch chemicus of laboratorium-arts van het laboratorium, of 
- de medisch adviseur van het RIVM-DVP.

Opmerkingen bij eerste bloedonderzoek

Belang bloedafname vóór week 13 (zwangerschapsduur <13+0)

Behandeling van zwangeren met syfilis en hiv dient in sommige gevallen in het eerste trimester te starten om onherstelbare schade bij het kind te voorkomen.

Geen ondergrens (in weken) voor eerste bloedonderzoek

Zodra een vrouw weet dat ze zwanger is, mag het bloed voor het eerste bloedonderzoek worden afgenomen. Dit is ook voor de bepaling van IEA Irregulaire erytrocytenantistoffen (Irregulaire erytrocytenantistoffen ) geen probleem. Als er bij het eerste bloedonderzoek IEA worden gevonden, had de zwangere deze al voor de zwangerschap. Zo vroeg in de zwangerschap ontstaan namelijk geen IEA.

Late screening

Indien zwangere zich pas (veel) later in de zwangerschap meldt, screening alsnog uitvoeren. Indien de zwangere zich durante partu meldt, zonder voorafgaande controles, de bepalingen met spoed laten uitvoeren.

Miskraam – zwanger – weer testen?

Het bloedonderzoek PSIE Bevolkingsonderzoek Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (Bevolkingsonderzoek Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie ) moet aan het begin van elke zwangerschap worden aangevraagd, ook als de vorige zwangerschap recent is beëindigd. Bij een miskraam bestaat de mogelijkheid dat een vrouw geïmmuniseerd raakt door de erytrocyten van het kind. De door de vrouw gemaakte antistoffen (irregulaire erytrocytenantistoffen, IEA) kunnen problemen opleveren bij een volgende zwangerschap.

Andere bloedonderzoeken

Vrouwen krijgen vroeg in de zwangerschap verschillende bloedonderzoeken aangeboden. De NIPT voor de screening op down-, edwards- en patausyndroom wordt vanaf 11 weken zwangerschapsduur aangeboden. We beperken ons hier tot het bloedonderzoek in het kader van de PSIE.